Nhà ngoại giao dành nhiều tháng lương "nướng" vào thú sưu tầm vỏ chai rượu hình thù độc nhất Việt Nam

Thực hiện: Gia Khiêm

Ảnh, video, thiết kế: Cao Oanh

Clip: Nhà ngoại giao dành nhiều tháng lương "nướng" vào thú sưu tầm vỏ chai rượu hình thù độc nhất Việt Nam.

Hai ngày nay, trời Hà Nội mưa rả rích, ông Nguyễn Khánh Hòa (71 tuổi, ở phố Linh Lang, quận Ba Đình, Hà Nội) nhàn rỗi đưa hàng trăm chiếc vỏ bình rượu lạ lưu giữ, sưu tầm từ nhiều năm qua ra ngắm nhìn. Đây không phải là những vỏ chai rượu ngoại có giá xa xỉ mà là có hình thù vô cùng đặc biệt. Từ hình dáng những thiếu nữ xinh đẹp đến hình con vật, chim thú, đồ vật… chúng gắn liền với nền văn hoá của từng quốc gia, lãnh thổ mà ông Hoà kỳ công tìm kiếm.

Ông Nguyễn Khánh Hoà hào hứng giới thiệu từng vỏ chai rượu độc đáo mà ông sưu tầm được cho khách đến chơi nhà. 

Chia sẻ với PV Dân Việt, ông Hoà chậm rãi cho biết, tình yêu đam mê với vỏ chai rượu có hình thù đặc biệt với ông đến nay đã gần 20 năm. Không nghiện rượu nhưng ông lại có thú chơi đặc biệt "không giống ai" này. Mỗi một vỏ chai rượu với ông Hoà như một kỷ niệm đáng nhớ. Ông rành mạch kể về hành trình sưu tập chúng một cách say sưa không ngớt và nâng niu gìn giữ một góc riêng trong gia đình.

Sau khi tốt nghiệp Đại học La Habana (Cu Ba) về nước, ông công tác tại Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước. Năm 1980, ông chuyển về Bộ Ngoại giao nên có điều kiện được đi nhiều nước, nhất là các nước Mỹ Latinh. Vốn thành thạo hai thứ tiếng là Tây Ban Nha và tiếng Anh, ông Hoà say mê tìm hiểu nền văn hoá, con người tại những nước mình đi đến, làm việc.

Cơ duyên đến với việc sưu tầm vỏ chai rượu của ông Hoà bắt nguồn từ cách đây 20 năm, ông khi ấy là Tham tán Chính trị (Phó đại sứ Quán Việt Nam) tại Argentina kiêm nhiệm Chi Lê. Chính vì vậy, việc đi lại giữa các nước của ông diễn ra thường xuyên. Và từ đây, quê hương của Đại văn hào Pablo Neruda, người được giải thưởng Nobel văn chương năm 1971 đã khơi nguồn cho ông Hoà về thú vui sưu tầm bình rượu.

Bộ sưu tập mẫu vỏ chai rượu mà ông Nguyễn Khánh Hoà đang sở hữu được sưu tập trong nhiều năm.

"Trong thời gian làm việc tại Chi Lê, tôi tìm về các ngôi nhà của văn hào Neruda, một nhà ngoại giao tài ba. Ông đi rất nhiều nơi và có thú sưu tầm những thứ rất độc đáo. Trong dinh thự riêng rất đặc biệt của văn hào, khắp nơi đều trưng bày cổ vật mà khi có tiền, ông đã bỏ ra mua.

Điều tôi thấy đó là ông sưu tầm những cột buồm từ các tàu thuyền trên thế giới. Bộ sưu tập bướm rất nhiều, trong đó có những con bướm to nhất thế giới. Ngoài ra, ông có bộ sưu tầm mặt nạ, có những chiếc rất đẹp ở các nước trên thế giới. Nhà Đại văn hào Pablo Neruda như một bảo tàng, phong phú vô cùng. Đáng nhớ và lôi cuốn tôi nhất đó là bộ sưu tầm chai rượu hình thù cô gái, con ngựa, tê giác, …", ông Hoà kể lại.

Từ những bình rượu lạ kỳ, độc đáo khiến vị Phó Đại sứ của Việt Nam bị mê hoặc. Ông ngẫm nghĩ, mình cũng là nhà ngoại giao, được đi nhiều nước nhưng điều khác mình không có nhiều tiền. Lương của ông Hoà khi ấy 400 USD/tháng.

Sau nhiều lần suy ngẫm, ông nghĩ "Không sưu tầm được chai rượu thì mình sưu tầm vỏ chai". Những chiếc chai có hình thù hay, bộ sưu tập vỏ chai phù hợp hơn cả. Chúng dễ kiếm và chi phí bỏ tiền ít.

"Lúc đó tôi nghĩ thôi thì mèo nhỏ mình bắt chuột nhỏ. Từ năm 2004, tôi bắt đầu đi tìm kiếm vỏ chai rượu với tiêu chí hình thù. Công việc ngoại giao khi ấy rất bận nên tôi dành thời gian vào những ngày nghỉ lang thang đến khu chợ trời ở các nước để dò hỏi, tìm kiếm những vỏ rượu hình dáng độc lạ", ông Hoà chia sẻ.

Nhà ngoại giao này kể, khi biết ông có thú săn tìm vỏ chai rượu lạ, nhiều người bạn thường xuyên đi giao lưu, uống rượu bảo "Hoà ơi dễ tìm thôi". Thế nhưng với những bình hình thù không giống ai thì quả là bài toán khó với họ.

"Tôi không quan tâm đến những vỏ chai rượu ngoại đắt đỏ mà tôi quan tâm đến những vỏ chai rượu độc lạ, gắn với nét văn hoá, con người của đất nước đó. Suốt từ năm 2004 đến năm 2011, cứ khi nào rảnh, tôi lại đi săn tìm. Tôi tìm kiếm được nhiều nhất ở đất nước Mexico", ông Hoà nói.

Có những chai rượu ông Hoà tìm kiếm mất rất nhiều công sức. Nguyên liệu làm nên những chiếc chai bằng thuỷ tinh, gốm sứ. Có một số vỏ chai từ sự kết hợp bằng kim loại, có cái bên trong thuỷ tinh nhưng vỏ ngoài làm bằng gỗ rất cầu kỳ.

"Một trong những chai tôi rất thích và tâm huyết là chai rượu bên trong làm bằng thuỷ tinh Murano, chế tác bằng tay. Chai đó tôi mua 150 USD, tương đương gần nửa tháng lương, hình phỗng rất đẹp, đầu là nút chai. Từ hình dáng đến màu sắc chiếc chai tuyệt đẹp, không ai có thể chê được. Rất tiếc trong quá trình vận chuyển nó bị vỡ khiến tôi tiếc ngẩn ngơ. Những chai rượu như thế trên thế giới rất ít, khó kiếm tìm", ông Hoà nhớ lại.

Chỉ vào chai rượu hình đại bàng trong nhà, ông Hoà kể, đây là chiếc đầu tiên ông bỏ tiền mua vào bộ sưu tập của mình. Khi ấy ông mua với giá 50 USD. Với ông, bỏ số tiền này khi ấy là cả vấn đề. Bạn bè của ông Hoà khi ấy biết chuyện liền lè lưỡi, thốt lên "Tôi sợ ông quá". Lúc đó ông Hoà chỉ nghĩ "của mua là của được".

"Có lần đi công tác ở Roma (Italia), xong việc tôi ghé qua chợ trời có chai rượu rất độc đáo bên ngoài làm bằng gỗ, thửa rất khéo như cả gốc cây nhỏ nhưng trong là chai rượu. Tôi hỏi giá thì người bán nói 200 USD. Nghĩ nếu khi ấy mình mua là đi tong nửa tháng lương. Tôi kì kèo, nói khéo với họ để lại cho mình 150 USD nhưng họ không bán. Sau về nhà tôi tiếc ngẩn ngơ vì có phải lúc nào mình cũng gặp được và mua đâu nhưng thực ra mình cũng không có nhiều tiền để mua", ông nói.

Bộ sưu tập của ông Hoà ngoài ra còn có những chiếc bình rượu làm theo dáng vị thần Inca của Peru, hay hình chiếc điện thoại, cây đàn ghi ta, hình ống nhòm, cô gái xinh đẹp… tất cả đều thể hiện những đặc trưng văn hóa độc lạ. Mỗi một bình rượu lại có thể kèm theo một "lý lịch" riêng khá phong phú: xuất xứ, nguyên liệu chế tác ra bình rượu, nguyên liệu làm ra rượu, phương pháp chưng cất, những đối tượng hay tiêu thụ…

Sau 31 năm công tác trong ngành ngoại giao, ông Hoà nghỉ hưu về nước từ năm 2011. Sau ông công tác thêm 7 năm ở Uỷ ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (Bộ Ngoại giao) và nghỉ ở nhà vài năm trở lại đây. Ông cũng dành nhiều thời gian sưu tầm những chai rượu hình thù lạ ở Việt Nam nhưng chưa nhiều.

Đường đường là một nhà ngoại giao, một nhà thơ, nhà sưu tầm nhưng cũng có lần ông Hòa bị hiểu lầm là… "trộm".

"Khi đó tôi đi qua phố Bát Đàn có một khách sạn gia đình. Trong phòng khách khi ấy có con gà bằng thuỷ tinh nhấp nháy rất đẹp. Khi đổ rượu vang vào bình màu đỏ óng ánh. Tôi say mê cứ đi đi lại lại ngắm nghía.

Lúc này có người trong nhà nhìn tôi đầy nghi vấn, cảnh giác. Có lẽ trông mình lúc đó gian (cười). Lúc sau, họ mời tôi vào nói 'Ông có gì quan tâm ở đây?'. Tôi bảo, trông phòng khách có con gà đẹp quá. Tôi cũng là người thích sưu tầm, anh có bán không?. Lúc này, cả hai đều buồn cười. Họ vui vẻ bảo có nhiều người thích nhưng không bán. Tuy nhiên, nếu ông thích sau cứ ghé đến xem", ông Hoà kể tiếp.

Đến nay, ông Hoà đã dành số tiền khoảng hơn 5.000 USD để săn lùng hơn 200 vỏ chai quý. Ông tiếc nuối vì trong quá trình vận chuyển về nước bị vỡ giờ chỉ còn gần 200 cái của hơn 30 quốc gia như: Anh, Pháp, Italia, Đức, Nga, Tiệp, Ba Lan, Mỹ, Canada đến các nước Mỹ Latinh, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, New Zealand… Đặc biệt, vợ ông luôn ủng hộ niềm đam mê kỳ lạ này của chồng.

Một phần trong gần 200 vỏ chai rượu độc đáo này đã từng được ông Hòa và nhóm các bạn trong Câu lạc bộ thú chơi cổ ngoạn của người Hà Nội đem ra trưng bày tại một cuộc triển lãm nhân dịp Tết Nguyên Đán. Rất nhiều người thích thú, có người muốn mua nhưng ông Hoà không bán. Ông cho biết, những chiếc bình này là vô giá với mình. Sắp tới khi hết dịch Covid-19 ông sẽ đóng tủ trưng bày tại nhà để mọi người yêu thích có thể đến ngắm nhìn.

"Người nước ngoài họ rất khôn ngoan. Ngoài việc mua bán rượu ngon thì họ thiết kế vỏ chai rất đẹp. Họ không những bán được rượu mà còn bán được vỏ chai. Từ nhiều năm trước, các nước họ đã chế tác ra nhiều vỏ chai tuyệt đẹp như vậy.

Ở Việt Nam mình tiếc là chưa chú trọng đến thiết kế vỏ chai rượu. Rượu đã ngon rồi nếu được đựng trong những chiếc chai độc đáo sẽ rất thú vị", ông Hoà cho hay.

Ở tuổi thất thập, ông Hoà có niềm đam mê làm thơ. Lúc rảnh rỗi ông lại ngắm nhìn những chiếc vỏ chai rượu tuyệt đẹp hoài niệm một thời đã qua. Ông thuộc tốp những người sưu tầm vỏ chai rượu hình thù độc nhất Việt Nam. Kết thúc câu chuyện với chúng tôi, ông Hoà ngâm nga đoạn thơ mình viết tại Mexico vào năm 2009 về quá trình sưu tầm vỏ chai rượu quý với tựa đề "Mèo nhỏ bắt chuột nhỏ":

"Nghề chơi cũng lắm công phu

Anh quả quyết rằng tôi gàn dở

Nhặt nhạnh vỏ chai rượu để làm gì

Thiên hạ biết bao thú chơi tao nhã

Sao lại dính vào cái thú dở hơi?

… Một góc nhỏ lại bày các vỏ chai rượu cũ

Với hình thù kiểu dáng hay hay.

Mình, công chức quèn, chỉ là mèo nhỏ

Thôi đành rình bắt chuột nhắt, chuột con

Phận nhà nghèo, được tí nào hay tí đó

Cho cuộc đời tẻ nhạt đỡ buồn hơn!

Anh có biết: Trên đời này có hai thứ lửa:

Một, lửa của Thái dương ban tặng muôn loài

Hai, lửa được chiết từ nho, trái cây, ngũ cốc

Thành Rượu - để dâng thần linh, để uống tiêu sầu hay để cùng bè bạn chung vui.

Tinh túy đất trời cất nên rượu quí

Với hương vị thơm ngon riêng biệt mỗi vùng

Lại được chứa trong những chai dáng hình đủ loại

Dấu ấn từng miền ở khắp bốn phương.

Đây chai Vodka có hình chàng Causac

Chai Whisky có hình thầy tu khoác áo chùng thâm

Chai Pisco có hình pho tượng Moais kỳ bí

Chai Sake có hình nàng Geisha tha thướt, mong manh.

…

Bao loại rượu lừng danh, dù chưa thưởng thức

Nhưng ngắm các vỏ chai những phút giây rảnh rỗi trong ngày

Óc tưởng tượng đưa chàng hàn sĩ Lang thang thả hồn kim cổ đông tây.

Cổ nhân dạy, tôi luôn ghi nhớ: Mèo nhỏ đừng nên rình bắt chuột to

Để - không được bằng người, cũng chẳng sao, chuyện nhỏ

Mình vẫn có cho mình một góc vui vui!"